Mammoetdagen

Tijdens Pinksteren, op 28 & 29 mei, zijn het de Mammoetdagen op het Hunebedcentrum. De beroemde ijstijdgigant staat deze dagen centraal. Er zijn dan ook extra veel activiteiten rondom paleontologie en de ijstijd, voor jong en oud!

Dit jaar pakken we extra uit met een aantal van Nederlands bekendste mammoet-deskundigen die jou meenemen terug in de tijd, toen Nederland een grote koude grasvlakte was waar mammoeten, sabeltandtijgers, grottenhyena’s en nog veel meer bijzondere dieren zich perfect thuis voelden. Laat je verwonderen door interessante demo’s en spannende lezingen. Of doe mee aan één van de (kinder)activiteiten. Je kan échte fossielen bekijken en vasthouden. Misschien heb je thuis een fossiel liggen en weet je niet precies wat het is? Neem je vondst vooral mee en laat het determineren door de wetenschappers.  Vergeet ook vooral niet om op reis te gaan door het oertijdpark… tijdens de 150.000 jaar geschiedenis ontmoet je onze oermensen, die jou nog veel meer kunnen leren over de prehistorie.

Deze dagen zijn een gratis toevoeging op het reguliere museumbezoek. Je kunt van te voren tickets kopen op onze website of op de dag zelf bij de entreebalie.
Houdt deze pagina scherp in de gaten. Het programma wordt namelijk nog aangevuld.

Geoparkweek

De Mammoetdagen zijn onderdeel van de Geoparkweek.
Ieder voorjaar organiseert De Hondsrug UNESCO Geopark een Geoparkweek. In de editie van 2023 is er gedurende een periode van twee weken in het Drentse Hondsruggebied van alles te doen. De Hondsrug Geoparkweek, die een gevarieerd programma voor jong en oud biedt, start op woensdag 24 mei en eindigt op maandag 5 juni.

Voor meer informatie over de Geoparkweek klik hier.

Programma

zondag 28 mei

Stenen zoeken en stenen en fossielen determineren (13:00 – 15:00)

In het Oertijdpark ligt een enorme bult met zwerfstenen. Bezoekers kunnen naar hartenlust een of meer stenen verzamelen. Tussen de stenen liggen talloze vuurstenen. Vaak bevatten die fossielen. Ben je meer geïnteresseerd in een zwerfsteen uit het verre noorden van Scandinavië? Ook die liggen er in soort en tal. Je kunt jouw vondsten ter plaatse laten determineren, waarbij je hoort wat voor steen jij gevonden hebt, waarvandaan deze komt en…hoe oud deze is. Daarnaast kun jij ook je eigen fossielen en stenen meenemen om te laten determineren.

Demo mammoet boetseren (hele dag)

Remie Bakker, bekend van Manimal Works maakt de meest indrukwekkende reconstructies van mens en dier. Op 28 mei geeft Remie een demo waarin hij een mammoetmodel boetseert. Ook kunnen kinderen met hulp van de kunstenaar zelf, iets maken uit klei.

(C) WPZ en Mauricio Antón

‘Prehistorisch ijstijd-onderzoek in de 21ste eeuw’ (14:00-14:45)
Locatie: granietzaal

Lezing door Isaak Eijkelboom, Naturalis Biodiversity Center

In Nederland worden al vele jaren fossielen en andere overblijfselen uit de ijstijd gevonden, verzameld en onderzocht. Aan de hand van die fossielen weten we bijvoorbeeld dat Nederland in de laatste ijstijd een mammoetsteppe was. De zeespiegel stond een stuk lager en je kon lopend naar Engeland. Op deze vlakte liepen naast mammoeten ook wolharige neushoorns, steppewisenten en grottenleeuwen rond. Tussen deze grote dieren leefden neanderthalers en later vroegmoderne mensen. Het onderzoek naar de ijstijd staat niet stil. Met moderne technieken zoals isotopen- en pollenanalyses, 3D-scannen en artificial intelligence leren we steeds meer over het leven en uitsterven van de dieren uit de ijstijd!

Doorlopend verhaal over fossielen (15:00-17:00)

In het oertijdpark vind je een deskundige die jou graag van alles leert over fossielen. Ook kan je eigen fossielen meebrengen om te laten determineren.

maandag 29 mei

‘Moderne Mammoetjagers en klimaatsveranderingen:
De Noordzee als schatkamer voor Paleontologie en Archeologie’ (13:30-14:15)
Locatie: Filmzaal

Lezing door Dick Mol

De wolharige mammoet is natuurlijk het bekendste symbool van het IJstijdvak. Maar dat noordwest Europa in het IJstijdvak ook bewoond werd door wolharige neushoorns en sabeltandkatten is minder bekend. Ja, ze bewoonden de laagvlakte tussen de Britse Eilanden en Nederland. Resten daarvan worden met grote regelmaat gevonden. Ja, van de bodem van de Noordzee waar toentertijd de delta’s van de Maas, Rijn en ook de Theems zich verspreidden over een groot gebied, de zogenoemde mammoetsteppe.
Van de mammoetfauna die ooit die laagvlakte tussen de Britse Eilanden en Nederland bewoonde, zijn veel verschillende dieren en de vegetatie bekend. En dat dankzij intensieve samenwerking met de visserij in de Noordzee van vandaag de dag.

Naast dierlijke resten zijn er ook veel aanwijzingen dat de mens deel uitmaakte van deze mammoetfauna en het nog een hele tijd heeft uitgehouden tot dat circa 8.000 jaar geleden de Noordzee zijn huidige zeespiegelstand bereikte.

In deze voordracht zal naast de paleontologie uitgebreid aandacht geschonken worden aan de archeologie, ofwel de aanwezigheid van de mens in dit deel van noordwest Europa. Ook de mens maakte onderdeel uit van de mammoetsteppe. Voor het eerst zullen vele steentijd artefacten waaronder prachtige vuistbijlen getoond worden die afkomstig zijn van verschillende plaatsen van de Noordzee. Enkele van deze plaatsen zijn met enige zekerheid als een site aan te merken, een woonplaats van Neanderthalers daar waar nu de Noordzee is.

Lezing + workshop (c.a. 15:00 – 16:00)
Locatie: Kenniscentrum

‘Fossielen van de mammoet en zijn tijdgenoten voor het oprapen’
Door: Bram Langeveld, Natuurhistorisch Museum Rotterdam

Bram is conservator bij Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Op 29 mei geeft hij in het kenniscentrum een interactieve lezing over de Maasvlakte en vondsten die je daar kan doen.

Maasvlakte 2 is de recentste uitbreiding van de haven van Rotterdam, opgebouwd met een zandsuppletie van 240 miljoen kubieke meter uit de Noordzee. De Zandmotor is een innovatief kustverdedigingsproject en bestaat uit een schiereiland dat is opgebouwd uit 21,5 miljoen kubieke meter opgespoten zand. Op beide locaties liggen fossielen van de mammoet en zijn tijdgenoten voor het oprapen! Die dieren leefden op de Noordzeebodem toen dat gebied droog lag, meer dan 30.000 jaar geleden. Tientallen verzamelaars, echte citizen scientists, zoeken er geregeld naar. Dankzij onderzoek door het Natuurhistorisch Museum Rotterdam aan deze strandvondsten ontdekken we steeds meer over de leefomgeving en fauna van dit verdwenen leefgebied. En natuurlijk krijgt je ook praktische tips om zelf een mammoetbot te herkennen en te vinden!

Partners

Tijdens de Mammoetdagen werkt het Hunebedcentrum samen met de Paleobiologische Kring, een platform voor wetenschappers, studenten en serieuze amateurs/verzamelaars met een brede interesse in paleontologie en paleobiologie. Het doel van de kring is onder andere het stimuleren van contacten tussen wetenschappers en studenten die op de verschillende universiteiten in Nederland en België actief zijn in de paleobiologie en biogeologie.

Meer weten? Kijk op:
http://paleobiologischekring.org/