Lezing: De eeuwige oceaan, bakermat van het leven

Het Hunebedcentrum in Borger heeft de afgelopen jaren samen met de GEA-Kring een aantal succesvolle lezingenseries over geologische onderwerpen georganiseerd. Dit jaar is water op aarde het overkoepelende thema. De serie bestaat uit 5 lezingen, die worden verzorgd door specialisten die hun sporen hebben verdiend.

De eerste lezing in het programma is:

• Water op Aarde: het ontstaan, voorkomen-vast en vloeibaar, oceanen, etc.
  zondag 10 oktober 2021 spreker Dr. Tom Reijers.

De aarde werd in de Hadeïsche (=Helse) periode van de aardgeschiedenis gevormd. Toen de temperatuur tot onder 100° C was gedaald, begon een miljoenen jaren durende regenval die de laag gelegen delen van de aardkorst vulde met water. Het water was deels ontstaan uit mineralen- en gesteenten reacties deels werd het als ijs door meteorieten uit de ruimte aangevoerd. Het vulde de lage delen van de nieuw gevormde aardkorst.

Oceanen ontstonden in het levenloze Azoïcum. In het Proterozoïcum (= dageraad van het leven) was de oceaan de baarmoeder van het eerste primitieve leven: cyanobacterie (blauwgroene) cellen. Die stootten zuurstof uit dat zich verbond met daartoe geschikte mineralen zoals ijzer. De aarde ‘verroestte’. Daarna bereikte uitgestoten zuurstof de bovenste lagen van de atmosfeer waar het, onder invloed van ultraviolette zonnestraling, reageerde als 3O₂→ 2O_3. Ozon ontstond en beschermde het leven tegen die ultraviolette straling. Pas daarna werd vrije zuurstof in de atmosfeer opgeslagen.

Het  anoxigene leven moest zich ingrijpend aanpassen. Er ontstonden complexe cellen en meercellige planten en dieren binnen drie levensdomeinen. We zijn in het Fanerozoïcum beland, het tijdvak van leven met duidelijk zichtbare resten; het leven overal om ons heen en uiteindelijk ook Homo sapiens. Gemeten in biomassa, vergeleken met andere levensresten door de hele aardgeschiedenis, is Homo sapiens slechts een fragiels, late, vluchtige en totaal ondergeschikte bezoeker van planeet aarde. De oceanen en landmassa’s veranderden door de tijd. Het leven evolueerde met een verbazende continuïteit. Toch werd het voortgaan van het leven onderbroken door een aantal wereldwijde ijstijden en zes massa uitstervingsfasen in het Fanerozoïcum, waarvan Homo sapiens in belangrijke mate de laatste veroorzaakt.

Aanmelden

Alle lezingen worden gehouden in het Hunebedcentrum in Borger. De entree voor de lezing op locatie is 5 euro, dat is inclusief een kop koffie of thee. Vrienden van het Hunebedcentrum kunnen deze lezing gratis volgen op vertoon van het vrienden-van-pasje. Voorlopig is aanmelden voor de lezingen verplicht i.v.m. corona. Dit kan via communicatie@hunebedcentrum.nl. Vermeld in jouw aanmelding alsjeblieft welke lezingen je zou willen bijwonen, met hoeveel personen je wil komen en of deze personen samen één huishouden zijn. De lezingen worden ook digitaal gestreamd. Je kunt je per digitale lezing aanmelden via het formulier onderaan de pagina. De lezing is digitaal gratis te volgen.

Coronamaatregelen per 25 september

Conform de richtlijnen van de museumvereniging werken we uitsluitend voor lezingen met Testen voor Toegang. Dit houdt in dat iedereen van 13 jaar en ouder een Coronatoegangsbewijs nodig heeft. Bij de balie wordt voordat je betaald, gecheckt of je Coronatoegangsbewijs in orde is. Hierbij vragen we om de volgende documenten:

• Coronatoegangsbewijs via de CoronaCheck-app of geprint op papier
• Legitimatiebewijs ter controle van de gegevens in het coronatoegangsbewijs
• Eventueel vrienden van het Hunebedcentrum pasje

Download de CoronaCheck-app en  upload 1 van de volgende 3 bewijzen in de CoronaCheck-app:

•    Een negatieve testuitslag van maximaal 24 uur oud. Je kunt een afspraak maken via de website van Testen voor Toegang.
•    Een vaccinatiebewijs
•    Een herstelbewijs van maximaal 6 maanden oud

Voor een geprint coronatoegangsbewijs klik je hier.

Er volgen nog 4 lezingen in de serie ‘waterplaneet aarde’ met de volgende onderwerpen

• Antartica; geologie en klimaat Zuidpoolgebied- vriezen en dooien
  zondag 14 november 2021; Spreker Dr. Peter Bijl, UU
• Artica; de gevolgen van het verdwijnen van ijs
  zondag 12 december 2021; Spreker Dr. Maarten Loonen, RUG
• Rivieren; Waterhuishouding in Nederland
  zondag 16 januari 2022; Spreker Drs. Pol Hakstege
• Zeespiegelstijging; complexiteit, dynamiek en onzekerheden
  zondag 13 februari 2022; Spreker Prof. Roderik van de Wal , UU